محدود کننده جریان پساب یا فاضلاب چیست؟

در دستگاه‌های‌ تصفیه آب اسمز معکوس (RO)، قطعه کوچکی در مسیر پساب فیلتر ممبران وجود دارد به نام محدود کننده جریان یا کپسول پساب. محدود کننده جریان، همانطور که از نام آن پیداست، جریان پساب یا آب دفع شده از فیلتر ممبران را محدود -کم- می‌کند و باعث بالا رفتن فشار آب داخل هوزینگ فیلتر ممبران می‌شود. البته نباید تصور شود که محدود کننده جریان همان کار پمپ تقویت فشار را انجام می‌دهد. در حقیقت محدود کننده جریان یک قطعه غیرفعال (passive) است در حالی که پمپ تقویت فشار یک قطعه فعال (active) محسوب می‌شود. به فشار ایجاد شده توسط محدود کننده جریان، فشار برگشتی یا فشار معکوس گفته می‌شود.

یکی از بزرگترین معایب دستگاه‌های تصفیه آب اسمز معکوس (RO) هدر رفت آب در آنهاست. این دستگاه‌ها بین 4 تا 10 برابر آب تصفیه شده را روانه فاضلاب می‌کنند. وظیفه محدود کننده جریان کنترل این نسبت است. در نبود محدود کننده جریان، تمام آبی که توسط پمپ تقویت فشار به داخل هوزینگ فیلتر ممبران پمپاژ شده، روانه فاضلاب می‌شود و عملا هیچ آبی از غشای فیلتر ممبران عبور نمی‌کند. برای درک بهتر عملکرد محدود کننده جریان، در نمودار زیر مدار آبی دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس نشان داده شده.

انتخاب محدود کننده جریان مناسب

دبی محدود کننده جریان دستگاه تصفیه آب باید با ظرفیت فیلتر ممبران آن متناسب باشد. محدود کننده‌های جریان در دبی‌های مختلف عرضه می‌شوند. دبی محدود کننده‌های جریان بر حسب میلی‌لیتر در دقیقه (mL/min) بیان می‌شود. موضوعی که قضیه را کمی پیچیده می‌کند این است که ظرفیت فیلتر ممبران بر حسب گالن در روز (GPD) بیان می‌شود و باید آن را به میلی‌لیتر در دقیقه تبدیل کرد. 1 گالن تقریبا معادل 785/3 لیتر است. برای به دست آوردن ظرفیت فیلتر ممبران بر حسب میلی‌لیتر در دقیقه، باید ظرفیت آن را در (1000*3/785) ضرب و بر (60*24) تقسیم کرد. به این ترتیب ظرفیت یک فیلتر ممبران با ظرفیت 50 گالن، برابر 131 میلی‌لیتر در دقیقه خواهد بود. برای بدست آوردن دبی محدود کننده جریان باید ظرفیت فیلتر ممبران بر حسب میلی لیتر در دقیقه را در نسبت پساب (آب دفع شده از فیلتر ممبران) به آب تصفیه شده ضرب کرد. معمولا نسب پساب به آب تصفیه شده را 4 در نظر می‌گیرند. به این ترتیب دبی محدود کننده جریان برابر 525 میلی‌لیتر در دقیقه خواهد شد.

تبعات استفاده از محدودکننده جریان با ظرفیت بالاتر یا کمتر

برای حفظ تعادل بین هدر رفت آب و کیفیت تصفیه، باید ظرفیت محدود کننده جریان و فیلتر ممبران با هم مطابقت داشته باشند. اگر از محدود کننده جریان با دبی کمتر از میزان ایده‌آل استفاده شود، منجر به مسدود شدن زود هنگام فیلتر ممبران و کاهش عمر آن و افزایش سختی آب (TDS) تصفیه شده می‌شود. چنانچه از محدود کننده جریان با دبی بیشتر از میزان ایده‌آل استفاده شود، منجر به هدر رفتن آب بیشتر و فشار کمتر در هوزینگ فیلتر ممبران می‌شود. فشار کم در هوزینگ فیلتر ممبران می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر کیفیت آب تصفیه شده داشته باشد.

چه زمانی محدود کننده جریان را تعویض کنیم؟

توصیه کارشناسان این است که هر بار که فیلتر ممبران تعویض می‌شود، محدود کننده جریان نیز تعویض شود. در ضمن چنانچه از فیلتر ممبران جدید با ظرفیت متفاوت استفاده کردید، بهتر است از محدود کننده جریان جدید و متناسب با آن استفاده کنید. برای اطمینان از سالم بودن محدود کننده جریان دستگاه تصفیه آب خود می‌توانید حجم آب خروجی از آن در مدت یک دقیقه را اندازه‌گیری کرده و با ظرفیت آن مقایسه کنید.